SU

Bugün itibariyle nüfus projeksiyonunda ve su tüketiminde 2025 yılı tahminleri dahi geçilmiş olup, gelecek yıllarda artan nüfusun ihtiyacı olacak su temini sorunu dikkat çekici biçimde ortaya çıkmaktadır. Buna göre önümüzdeki 5 yıl içinde (yıllık) 52 milyon m3, 10 yıl içinde ise (yıllık) 61 milyon m3 su ihtiyacını karşılayacak su kaynakları bulunmak zorundadır.

Evlerde kullanılan suyun; %35’i banyoda, %30’u tuvalette, %20’i çamaşır ve bulaşık yıkamada, %10’u yemek pişirme ve içme suyu olarak, %5’i ise temizlik maksadıyla kullanılır. Su kullanımda bazı pratik tasarruf yöntemlerini uygulanabilmektedir. En etkin su tasarrufu yöntemlerinden biri, ev içinde kullanılan tuvalet temizleme, çamaşır yıkama ve bahçe sulama gibi dışarıdaki kullanım için yağmur suları toplama ve depolamadır. Kanada ve İngiltere’de evde kullanılan su potansiyelinin %50’si yağmur sularından karşılanır.

Bodrum’un Su sorununa yönelik çözümler kapsamında; 

• Çok boyutlu Su Eylem Planı hazırlanacaktır
• Merkezi idare ile yapılacak detaylı müzakerelerle Bodrum’un faydalanacağı ek su kaynakları üretilecektir
• Su altyapısının iyileştirilmesi, kurumlar arası koordinasyonu sağlayarak gerçekleştirilecektir
• Suyun akıllı ve tasarruflu kullanılması sağlanacaktır
• Öncelikle Yeniköy Termik Santralinin, daha fazla deniz suyu arıtacak yatırım yapması sağlanmalı, Geyik Barajından aldığı su miktarı azaltılmalı ve bu miktar Bodrum’a tahsis edilmelidir. 
• Ekinanbarı yeraltı su kaynakları, yıllık 38.5 milyon m3 su hacmiyle, yaklaşık 30 milyon USD’lik yatırım kredisiyle Bodrum’a getirilmesi sağlanacaktır.
• Bodrum Yarımadasındaki su isale hatları ve kanalizasyon hatları, imar planlarına işlenecek, imar planlarında öngörülen nüfus yoğunluğuna duyarlı bir su ve kanalizasyon sistemi oluşturulması için “Altyapı Master Planı” yapılacaktır.  Bu plan kapsamında Bodrum’daki tüm koy/dere ve su kaynaklarının kimyasal, mikrobiyolojik, hidrolojik ve oşinografik karakterleri belirlenecektir. 
• Bozalan Barajı ÇED süreci dikkatle izlenecek, ekolojik sakıncalar birinci derecede gözetilerek, herhangi bir çevresel sorun olmayacaksa değerlendirilecektir. 
• Yapılarda “Su Hasadı” maliyeti oldukça uygun ve gerek bireysel yapıların, gerekse sitelerin su ihtiyacını kısmen karşılayacak çözümler üretebilmektedir. Yeni yapılan yapı ve sitelerde ise iskan ruhsatı almak için “Su Hasadı Uygulamasının” yapılması zorunlu hale getirilecektir. 
• Bodrum’un başta Belediyeye ve kamuya ait yapıları olmak üzere yağmur hasadı yapılması sağlanacaktır. Kentin yeterli büyüklükteki parklarına, su hasadı yapacak sistemler konup, park/bahçe sulama, sokakların temizlenmesi gibi amaçlar için kullanılacak suyun biriktirilmesi gerçekleştirilecektir. 
• Ayrıca Çevre ve Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın bu konudaki 23.01.2021 tarihli yönetmeliği 2000 m2 ve daha büyük parsellerde yapılacak binalarda mutlaka yağmur suyu hasadı sistemlerinin kurulmasını şart koştuğu bilinmektedir. Aynı yönetmelik belediyelerin isterlerse bu ölçeği daha düşük tutabileceklerini de öngörür. Nitekim Bodrum Kent Konseyi “Su Çalışma Grubu” parsel büyüklüğü alt sınırın 500 m2 ’ye düşürülmesi yönünde Bodrum Belediye Meclisi gündemine sunulan bir talep olmuşsa da Bodrum Belediye Meclisince alınmış herhangi bir karar söz konusu değildir. Bu yöndeki Belediye Meclis Kararı hemen alınacaktır.
• Yeni yapı ruhsat taleplerinde, havuz ve çim alan yapımına yönelik motivasyonu azaltıcı önlemler alınacaktır. Bunun için; havuz alanının emsalden sayılması ve iskan ruhsatı sürecinde mutlaka denetlenmesi, çim yüzeyler ölçülerek imar parselinin en fazla %10’u kadar yapılmak şartıyla sulamak için gerekli olan suyun nasıl temin edileceğinin kontrol edilmesi gerekmektedir.  
• Tüm altyapı tesislerinin entegre bir veri tabanlı kontrol ve isleme sistemi olan SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition-Gözetleyici Kontrol ve Veri Toplama Sistemi) sistemi uygulamaya alınacaktır. Mevcut DSİ hatlarının yenilenmesine kadar olan süreçte, tüm hattın hidrodinamik analizi yapılarak kontrol vanaları, hava tankları, basınç dengeleme hazneleri yapılarak kayıp kaçak oranının %15’in altına inmesi sağlanacaktır.

• Suyun bilinçli kullanılması ve tasarruf edici yöntemlerin yerel medya araçları ve reklam panolarında sıklıkla anlatılarak kamusal bilincin yerleşmesine çalışılacaktır.

• KANALİZASYON & ATIK SU

• Bodrum’da öncelikle kanalizasyon sistemlerinin tıkanmaması için, yoğun yağmurlar öncesinde ve yaz mevsiminde sıklıkla temizlik yapılacaktır. 
• Tüm kanalizasyon sistemlerinin, yeryüzüne çıkış verilen noktalarını, taşmaya duyarlı sensörler yerleştirilecek, böylece taşma gerçekleşmeden, belediye ekiplerinin müdahalesi söz konusu olabilecektir. 

• Yapılan ancak henüz tam kapasiteyle hizmete girmeyen Atıksu Arıtma Tesislerinin hizmete alınması sağlanacak, mümkün olursa kapasiteleri artırılacaktır. 
• Mevcut sitelerin arıtma tesisi yapması için teşvik edici su bedeli indirimleri yapılacak, havuzu olan sitelerin ve hatta turizm tesislerinin havuzlarını her sezon sonunda boşaltmayıp bir dahaki sezon kullanmaları teşvik edilecektir.

• ULAŞIM

Bodrum için önerilecek ulaşım sisteminin, kentin bütününde yeniden tanımlanacak imar planlamasıyla birlikte oluşturulması kaçınılmazdır. Hatta ulaşım planlaması, imar planları yapılırken birlikte değerlendirilmeli ve imar planıyla birlikte “Ulaşım Master Planı” da aynı zamanda gerçekleştirilmelidir.

• İmar Planlarının yeniden yapılmasıyla birlikte Ulaşım Master Planı hazırlanacaktır
• Ulaşımda ekolojik ve güvenli ulaşım yaklaşım benimsenecektir
• Ulaşım altyapısındaki yapım işlerinde kentin doğal kotunu yükselten uygulamalar yapılmayacaktır
• Toplu taşıma sistemlerinde çeşitlenmeye gidilecektir
• Katlı Otopark sistemleri ile kent merkezindeki parklanma yüzeyleri azaltılacaktır
• Ulaşımda engelli duyarlı uygulamalar gerçekleştirilecektir
• Ulaşımda dijital kontrol sistemine geçilecektir

• Sürücü veya yaya, hangi biçimde kullanıcı olursa olsun, kullanıcıya maddi kayıp, zaman kaybı veya sağlık sorunu oluşturan trafik sıkışıklığının giderilecektir,
• Yol ve trafik güvensizliğinin giderilecektir
• Özellikle kamu mekanlarının kullanımındaki ulaşıma ilişkin güçlüklerin giderilecektir
• Ulaşım kaynaklı hava kirliliği, gürültü ve titreşim etkilerinin en aza indirilecektir
• Kentsel çevrede görsel kirlilik nedeni olabilecek ulaşım altyapısı uygulamalarının önüne geçilecektir
• Ulaşım mekanlarında drenaj sorununun çözümlenmesi ve yüzey suyu ve taban suyu kirliliğinin önüne geçilecektir. 
• Kent içi ulaşım ağının, bir bütün oluşturan konut alanlarını bölerek ayırmasının, toplumsal  ilişkileri zayıflatıcı bir etken olarak engellenecektir,
• Başlangıç ve varış noktası başka alanlarda olan, ancak bir başka alan içinden geçen taşıt trafiğinin (transit trafik) bir kademelenmeyle birbirine bağlanmasının sağlanacaktır,
• Yolculuk üretim alanları ile (konut alanı gibi) yolculuk cezbetme alanları (kent merkezi, eğitim alanı, alışveriş alanı gibi) arasının giderek açılmasının, dolayısı ile gereksiz yolculuk uzaması ve gecikmenin önlenmesi yönünde önlemler alınacaktır,
• Özellikle toplu taşım taşıtlarının kullanımında, konforlu ulaşımın sağlanması, yolculuk süresinin kısaltılması sağlanacaktır,
• Kent içi ulaşımda maliyet ve yararların hakça dağılımının sağlanması yönünde önlemlerin alınması sağlanacaktır,
• Bireysel ulaşım-toplu taşım bütünleştirmesinin özellikle aktarma alanları bağlamında sağlanması yönünde önlemler alınacaktır
• Yaya alanlarının gerçek anlamda yaya alanı konumuna getirilmesi yönünde kentsel tasarım projeleri yapılarak  uygulanacaktır
• Yaya alanı-otopark ilişkisinin kurulması yönünde önlemler alınacak, otoparkların daha etken biçimde projelendirilerek uygulamaya alınması sağlanacaktır.
• Yaya-taşıt ayrımında taşıta her kademe yolda öncelik verilmesinden vazgeçilecek, yaya yoğun alanlarda yaya önceliğini vurgulayacak, pekiştirecek projeler üretilecektir,
• Bisikleti reddeden trafik uygulamaları yerine, uygun alanlarda bisiklet kullanımını özendiren projeler üretilecektir,
• Işıklı trafik işaretleri (sinyalizasyon) projelendirilmesi ve uygulamasında alan ölçeğinde (bir alanın tamamında) uygulamaya geçilecektir,

• Kentle engellilerin ve geçici engellilerin nüfusun önemli bir kesimini oluşturduğunun farkına varılarak, yol ağı ve ulaştırma sistemlerinde uygun düzenlemelere gidilecektir.

Muğla Büyükşehir Belediyesince 2018 yılında yaptırılan “Muğla Ulaşım Ana Planı” kapsamında, Bodrum’un da ulaşım sisteminin bir plana dayanması kaçınılmazdır. Türkiye, dünya çapında yol yapmakta lider ülkelerdendir. Çünkü bu en kolay inşaat yöntemidir, teknolojik uzmanlık gerektirmeyen en kaba inşaat sektörüdür. Makine girer, beton dökülür, iş biter. 

Bodrum’a dayatılan Yeni Çevre Yolunun, spekülasyona açacağı alan ve yaratacağı değer artışı ağız sulandırıyor. Oysa yeni ve gereksiz yollar yalnızca spekülasyon üretir. Bu anlamda spekülatif olarak Bodrum’da yapımı düşünülen “yeni yol” en az 60 milyon metrekarelik bir doğal alanı etkileyecek, buraları arsaya dönüştürecektir. 

Böyle bir yol yapımı sırasında doğal sitler, arkeolojik sitler (Bodrum arkeolojisini kale ve antik tiyatrodan ibaret olmayıp, Pedesa gibi antik yerleşimleri de kapsamaktadır), kırsal yaşam (yine Bodrum doğası plajlardan ve kekikten ibaret olmayıp dağ yerleşmelerini de kapsamaktadır) zarar görecektir. Bu tür yollar konusunda bir de kandırmaca vardır; “Yolumuz dışarıya erişim vermeyen transit, ekspres bir yol olacak, merak etmeyin!”. Bu iddia ne yazık ki çalışmıyor ve yolların çevresinde yapılaşma yasağı vaatleri geçerli olamıyor. 

Bu kadim coğrafyada bu tür mesnetsiz mega yatırımlardan sakınılması gerekmektedir. Korunması gereken Rezerv Alanlara ihtiyacımız var, hatta geleceğe aktarmamız gereken bir namus borcumuz var. Ülke düzleminde doğal, tarihi ve kültürel kesin koruma alanları (yeniden ve genişletilerek) kesin sınırları ile tanımlanmaya başladı. Bu alanlar gelecekte rezerv olarak turizmin yanı sıra hepimiz için de gerekli olacaktır. Uzlaşılmış bu alanlara dokunulmazlık sağlanmalıdır. Önerilen yolun Bodrum Yarımadasının el değmemiş bölgelerinde de aşırı yapılaşmaya neden olacağını öngörmemek saflık olacaktır. Bodrum artık bir bütün olarak korunmalıdır. 

Bodrum’a dayatılan çevre yolunun belirli bir hedefi yok, tanımlı, anlamlı iki konumu birbirine bağlamıyor. Mevcut plan elbette eleştirilebilir ama burada bir çevre düzeni planı var. Bodrum yarımadasının Çevre Düzeni Planında bu yol yok ama tam bir çevre yolu var aslında. Bunun yerine “çevre yolu” adı altında keskin ve içeriden, tepelerden de yeni bir yol açmak kesinlikle doğru değil. 

Düzenlenmesi akıllıca olacak olan Gerçek Bodrum Çevre Yolunun üzerinde bir ring sistem ile tüm yarımada yerleşimlerine erişilebiliyor. Her birinin arası en çok on dakika. Torba’da otogar hizmetlerinin gerçekleştirilmesinin yanı sıra Turgutreis’te liman desteği de sağlandığında, değerli kent içi bölgeleri de rahatlayacak ve merkezdeki gereksiz trafik de azalacaktır.

Yaklaşık 50 kilometrelik bu yolu kullanarak tüm yarımadanın çevresinin dönülmesi bir saat kadar sürecektir. Bu yol üzerinden neredeyse tüm mevcut yerleşim birimlerine erişilebilir. Mevcut yolun en kesiti biraz artırılıp düzenlenmesi halinde ise tüm çevreyi dolanmak 40 dakika kadar sürecektir. Yani en uzak erişim noktasına yirmi dakikada varılabilecektir. Her iki yönde çalışacak bir kamu ulaşım sistemi sizi istediğiniz noktaya kolay, güvenli, ekonomik, çevreci ve hızlı olarak taşıyabilecektir.

Gerçek çevre yolunun mükemmel çalışması için yalnızca 40 metre genişliğinde bir bant yeterlidir ve bu genişlik tüm yol boyunca mevcuttur. Ayrıca bu yol en kesitinde bisiklet ve yaya yolu da oluşturmak mümkündür. Yalnızca 6 kilometrelik bir bölümü (Yokuşbaşı-Konacık) yılda en çok iki ay ve bazı saatlerde tıkanan bir yol olur ama transit otoyol cinayeti işlemek yerine bu daha akıllıca bir çözüm olacaktır.

Bazı liman hizmetlerinin de -kısmen- Turgutreis’e alınarak kent içindeki yığılma hafifletildiğinde, Ring-çevre sistemi olarak çift yönlü çalışan konforlu ve çevre dostu bir kamu ulaşım sistemini kurmak mümkün olabilecektir. Gerçek çevre yolunun tasarımına entegre edilecek bu kamu ulaşım sistemi tekerlekli ve ileride belki de raylı olacak biçimde tasarlanabilir. Bu yol, bisiklet, yaya dostu detaylar ile de desteklenebilir. Bu konuda tam da 60 kilometrelik, yani aynı uzunluktaki Belçika kıyı düzenlemesi ve kıyı tramvayı ilginç bir örnektir.

Ayrıca özellikle yaz mevsiminde ve yoğun saatlerde Bodrum Merkezine “yabancı” özel oto girişi ücretli olmalıdır. Bu durumda en yoğun zamanlarda kente yığılan özel taşıtların yarıdan fazlası belki dışarıda kalır ve kent merkezi dışında kalan uygun alanlarda (perde hatları) düzenlenecek uygun fiyatlı otoparklarda biriktirilebilir. Örneğin Londra’da özel araçların, kısıtlı bölgeye giriş için günlük 11.5 pound (yaklaşık 425 TL) ödeniyor. Bodrum’da belirlenecek doğru bir ücret sayesinde de, kent merkezindeki koruma ve yaşatma projelerine finansman katkısı sağlamak mümkün olabilecektir. 

Bodrum’da yapı yüksekliğinde sınırlama söz konusu olduğundan, yüksek katlı otopark sistemlerinin yapılması söz konusu değildir. Ancak arkeolojik sit özellikleri içermeyen yerlerde yer altında 2 kat, yer üstünde de 2 kat olmak üzere toplamda 4 katlı otopark çözümleri geliştirmek mümkündür. Sit alanlarının olduğu bölgelerde ise öncelikle sit alanının öz niteliklerini korumak esas olmakla birlikte, toprak altındaki yapıların röntgeni çekilerek, herhangi bir arkeolojik bulgunun olmadığı yerlerde yer üstünde 2 katlı otopark çözümleri geliştirilmelidir. Bu sayede yeryüzünde en az yer kaplayarak, en çok araç parkı olanağı sağlamak mümkündür.              

• ÇEVRE

Çevresel değerlere bakışımız, öncelikle imar planlarıyla tanımlanacaktır. İmar planlarının yapımı sürecinde, çevresel değerler içinde yer alan bitkisel ve diğer canlılara yönelik kapsamlı bilgiler derlenmekte, plan kararları verilirken bu hassasiyetler göz önünde bulundurulmaktadır. 

Başta göçmen kuşların göç yolları olmak üzere, deniz ve karada yaşayan endemik ve yerel canlı varlıkların üreme ve yaşam alanlarının yapılaşmaya konu edilmemesine olağanüstü özen gösterilecektir. Mevcut yapılaşmadan kaynaklı ekolojik yaşam sorunları kapsamında ise; canlıların (domuzlar vb) işgal ettiğimiz doğal çevrelerine yiyecek bırakmak gibi sorumluluğumuz yerine getirilecektir.

Sokaktaki canlarımızın güvenli bir şekilde yaşamasını sağlamak için; Bodrum genelinde var olan Parklara, mahalle etki alanları da göz önünde bulundurularak kısırlaştırma ve acil bakım olanakları sunulan koyteyner “Hayvan Acil Bakım Üniteleri” kurulacaktır. Bunun dışında ise sokak canlarımız için her mahalle ve alt bölgesinde mutlaka otomatik su üniteleri ile beslenme üniteleri oluşturulacaktır.

Kentsel yaşamda ürettiğimiz atıkların vahşi depolamayla doğaya bırakılması artık kabul edilemez. Geçmişte bu amaçla yapılmaya çalışılan girişimlerde karşılaşılan sorunlar dikkate alınarak, Sızdırmasız Çöp Deponi Alanı oluşturmak kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu amaçla öncelikle Muğla Büyükşehir Belediyesi olmak üzere gerektiğinde yurt dışı hibe projelerden ya da kredi olanaklarından yararlanarak en kısa sürede Sızdırmasız Çöp Depolama Alanımızı hayata geçirmeyi planlıyoruz. 

Çevre Duyarlılığı konusunda oluşturulmaya çalışılan toplumsal bilincin önce okul öncesi eğitim kademesinde ve sonrasında da tüm eğitim kademelerinde olmak üzere yaygınlaştırılması, eğitim kapsamı dışında kalan kentli halka da, her türlü uyarıcılarla Çevre Bilincinin aşılanması amacıyla proje ve uygulamalar geliştirilecektir. Bu amaçla zemin kaplamalarından (asfalt yol, kaldırım vb) kentsel mobilyalara, reklam panolarından görsel basına kadar tüm iletişim araçlarının kullanılması öngörülmektedir. 

Zaman zaman gerçekleştirilecek deniz temizliği kampanyalarıyla da, su altı ekolojik ortamın temizlenmesi zorunludur. Denizlerimiz üzerinde yüzen her türlü deniz aracının, doğamızı kirletmemesine yönelik teşvik, uygulama ve denetimler, Sahil Güvenlik Komutanlığının liderliğinde gerçekleştirilecektir. 

Bodrum Belediyesi Temizlik İşleri Müdürlüğü, büyük ölçüde dijital kontrol mekanizmasıyla Çöp Toplama hizmetlerini gerçekleştirmektedir. Bodrum Belediyesinde hayata geçirilecek Coğrafi Bilgi Sistemi ile bu kontrol ve yönlendirme mekanizmasının güçlenmesi sağlanacak ve denetleme pratik hale getirilebilecektir. 

Özellikle nüfusun yoğunlaştığı dönemlerde, temizlik personel ve araçlarının daha yoğun, daha organize ve daha dikkatli çalışması için personel eğitme başta olmak üzere, personelin ödüllendirilmesine yönelik teşviklerle, hizmetin aksamaması sağlanacaktır.